عوامل تدریس اثربخش از دیدگاه دانشجویان بر مبنای روش بنیاد‌بخشی نظریه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه بیرجند

2 دانشیار، گروه روان شناسی، دانشگاه بیرجند

3 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه بیرجند

چکیده

تدریس مهم‌ترین کارکرد نظام ‌آموزش عالی است و اثربخشی آن اهمیت بسیاری دارد. پژوهش‌های انجام شده در زمینه تدریس اثربخش اکثراً با رویکرد کمی این موضوع را بررسی کرده‌اند، همچنین تعداد محدودی از پژوهش‌ها به بررسی دیدگاه دانشجویان به روش کیفی و با انجام مصاحبه‌های عمیق پرداخته‌اند، لذا هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل اثربخشی تدریس از دیدگاه دانشجویان و بر مبنای روش پژوهش بنیادبخشی نظریه است. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان موفق و ناموفق ترم پنجم و بالاتر دانشگاه بیرجند هستند. علت انتخاب دانشجویان ترم پنجم و بالاتر، تجربه کافی‌ آن‌ها از نحوه تدریس اساتید و قدرت تشخیص عوامل مؤثر و غیرمؤثر در تدریس اثربخش هستند. 32 نفر از دانشجویان دانشگاه بیرجند به روش نمونه‌گیری هدفمندِ ترکیبی انتخاب و با آنان مصاحبه شد. بر اساس یافته‌ها عوامل مؤثر در تدریس اثربخش در سه بخش عوامل زمینه‌ای (امکانات دانشگاهی، برنامه‌ریزی آموزش و جو هم‌کلاسی‌ها)، موجبات علّی (نقش استاد و نقش دانشجو) و پیامدها (تحول منش دانشجو) شناسایی و در قالب مدلی نظری ارائه شدند. «جذب دانشجو» مقوله‌ی مرکزی تدریس اثربخش شناسایی شده است. عوامل مؤثر در تدریس اثربخش به‌ترتیب اولویت روش‌های نوین تدریس، ارتباط استاد و دانشجو، تکالیف کلاسی، توان‌مندی علمی و جذب دانشجو هستند. سه عامل عمده‌ای که به تدریس غیراثربخش منجر می‌شوند تدریس سنتی، تعداد زیاد دانشجویان و عدم تخصص اساتید می‌باشند. براساس یافته‌‌ها، 30 راهکار برای تدریس اثربخش در آموزش عالی در 7 بخش شامل ویژگی‌های فردی، استفاده از تکنولوژی و شیوه‌های متنوع تدریس، نظارت و ارزشیابی، راهنمایی و ایجاد انگیزه، ارتباط استاد و دانشجو، مدیریت کلاس و برنامه‌ریزی آموزش، و امکانات آموزشی و رفاهی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The effective teaching factors from student’s viewpoint based on grounded theory method

نویسندگان [English]

  • Mina Mehrabiniya 1
  • Ahmad Khamesan 2
  • Mohsen Ayati 3
1 Masters Degree in Educational Psychology, University of Birjand
2 Associate Professor, Department of Psychology, University of Birjand
3 Associate Professor, Department of Education, University of Birjand
چکیده [English]

Teaching is the most important function of higher education system and its effectiveness is very important. Most effective teaching research has examined this issue with quantitative approach, Also, a limited number of studies have examined University students' perspectives qualitatively and through in-depth interviews, so the aim of this study is to examine the effective teaching based on grounded theory method. The statistical population of the study is successful and unsuccessful students of the fifth and higher semesters of University of Birjand. The reason for selecting fifth and upper semester students is their sufficient experience of how professors teach and the ability to distinguish effective and ineffective factors in effective teaching. 32 students of University of Birjand were selected by combined purposive sampling and were interviewed. Effective factors in effective teaching were identified in three sections: contextual factors (University facilities, education planning and classroom climate), causal factors (teacher role and student role) and consequences (student character change) and presented in a theoretical model. "Student's attracting" is detected as core concept of effective teaching. Effective teaching factors in priority order are new teaching methods, professor and student communication, class assignments, academic capabilities and student attracting. 3 major factors that lead to ineffective teaching are traditional teaching, large number of students and lack of expertise of professors. Based on findings, 30 strategies for effective teaching in higher education in 7 sections are presented, including: individual characteristics, use of technology and various teaching methods, monitoring and evaluation, guidance and motivation, teacher-student communication, class management and educational planning and educational and welfare facilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • effective teaching
  • grounded theory
  • student's attracting

مراجع

Abdi, H., Nasr, A. R., Jafari, I. M., & Rabiee, M. (2011). رابطه دانش فراشناختی و میزان اثربخشی تدریس اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های دولتی ]A study of the relationship meta- cognitive knowledge and amount of effective teaching among faculty members of public universities[. The Journal of New Thoughts on Education, 7(2), 83-106. https://doi.org/10.22051/jontoe.2011.142
Abedini baltork, M., Mansoori, S., & Kamali Ardakani, H. (2020). شناسایی و سطح‌بندی عوامل مؤثر بر تدریس اثربخش در دانشگاه‌های علوم پزشکی بر مبنای مدلسازی ساختاری تفسیری (مطالعه‌ی موردی: دانشگاه شهید صدوقی یزد) ]Identifying and leveling the Factors Influencing the effective teaching in Universities of Medical Sciences based on Interpretative Structural Modeling (Case Study: Shahid sadoghi University of Medical Sciences)[. Journal of JundiShapur Educational Development, 11(2), 131-119.
Abedini, S., Kamalzadeh, H., Abedini, S., & Aghamolaei, T. (2010). معیارهای یک استاد خوب دانشگاهی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان ]Perspectives of medical students regarding criteria for a good university professor, Bandar Abbas, Iran[. Medical Journal of Hormozgan University, 4(3), 241-245.
Alharbi, A. F., & Surur, R. S. (2019). The Effectiveness of Oral Assessment Techniques Used in EFL Classrooms in Saudi Arabia from Students and Teachers Point of View. English Language Teaching, 12(5), 1-19. https://doi.org/10.5539/elt.v12n5p1
Alzobiani, I. (2020). The Qualities of Effective Teachers as Perceived by Saudi EFL Students and Teachers. English Language Teaching, 13(2), 32-47.
Al-Ani, W., Albarwani, T., & Al Buloshi, S. (2012). Defining effective teaching in Oman: Searching for consensus?. Educational Research, 3(1), 87-96.
Abdolmaleki, S., Maleki, H., & Farjadmand, L. (2019).مولفه‌های اثرگذار بر تدریس اثربخش معلمان (مطالعه مورد: معلمان پایه پنجم دوره ابتدایی شهر تهران ]Factors affecting effective teaching teachers (The case of the fifth grade of primary school teachers in Tehran)[. Teaching and Learning Research, 16(1), 123-135. https://doi.org/10.22070/tlr.2020.3009
Asady, M., Gholami, K., & Bolandhematan, K. (2015). عوامل و مولفه‌های بنیادی تدریس اثربخش در آموزش عالی از دیدگاه دانشجویان و اعضای هیأت علمی دانشگاه کردستان ]The Fundamental Components of Effective Teaching in Higher Education from the Perspective of Students and Faculty Members at University of Kurdistan[. The Journal of New Thoughts on Education, 11(1), 123-149. https://doi.org/10.22051/jontoe.2015.393
Asgari, F., & Mahjoub Modab, H. (2010). مقایسه ویژگی‌های تدریس اثربخش از دیدگاه مدرسین و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان ]Comparison of the characteristics of effective teaching from the perspective of teachers and students of Guilan University of Medical Sciences[. Developmental Steps in Medical Education, 7(1), 26-33.
Bobe, B. J., & Cooper, B. J. (2020). Accounting students’ perceptions of effective teaching and approaches to learning: impact on overall student satisfaction. Accounting & Finance, 60(3), 2099-2143.
Erdugan, F. (2020). Contribution and Importance of Student Ideas in Physical Education Lessons: From a Literature Review towards a New Approach. African Educational Research Journal, 8(2), 258-261.
Eslamian, H., Eslamian, Z., & Karami, M. (2018). مطالعه رابطه بین میزان به کارگیری معیارهای تدریس اثربخش توسط استادان با روحیه علمی دانشجویان ]Study the relationship of applying the criteria for effective teaching by faculty With students morale Bitch[. Research in Curriculum Planning, 15(29), 132-147.
Fernandez-Garcia, C. M., Maulana, R., Inda-Caro M., Helms-Lorenz, M., & Garcia-Perez, O. (2019) Student Perceptions of Secondary Education Teaching Effectiveness: General Profile, the Role of Personal Factors, and Educational Level. Front. Psychol., 10: 533. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00533
Ghorbani, R., Haji-Aghajani, S., Heidarifar, M., Andade, F., & Shams-Abadi, M. (2009). بررسی دیدگاه دانشجویان دانشکده پرستاری و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی سمنان درخصوص ویژگی‌های یک استاد خوب دانشگاهی ]Viewpoints of nursing and para-medical students about the features of a good university lecturer[. Koomesh, 10(2), 77-84.
Gurney, P. (2007). Five factors for effective teaching. New Zealand Journal of Teachers’ Work, 2(4), 89- 98.
Kelly, C. (2007). Student`s perceptions of effective clinical teaching revisited. Nurse Education Today, 27, 885- 892.
Kyriacou, C. (2009). Effective teaching in schools. Nelson Thornes.
Mahmodi, H., Erfani, N., Jomehri, F., & Niusha, B. (2019).تدوین و اعتباریابی پرسشنامه تدریس اثربخش آموزگاران ]Compilation and Examining the Validation of a Questionnaire Regarding Teachers' Effective Teaching Method[. Educational and Scholastic studies, 8(1), 49-78.
Marzano, R. J. (2007). The art and science of teaching. Association for Supervision and Curriculum Development.
McKeown, R. (2011). In to the classroom: a practical guide for starting student teaching. The University of Tennessee Press.
Mirzaei, M., & Azizian, F. (2012). ارزیابی روش‌های آموزشی دو جانبه و تکلیف‌محور نسبت به شیوه سخنرانی یکسویه و مرسوم در دوره کارشناسی ]Assessment of interactive and Task-Based Learning (TBL) methods compared to the conventional method of undergraduate teaching[. Jmed, 7(1), 10-17.
Moezi, M., Shirzad, H., Zamazad, B., & Rohi, H. (2010). دیدگاه اعضای هیئت علمی و دانشجویان درمورد ارزشیابی اساتید و معیارهای موثر در تدریس استاد در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، 1386 ]Evaluation process in viewpoints of academic staff and students in Shahrekord University of Medical Sciences[. J Shahrekord Univ Med Sci, 11(4), 63-75.
Mohaddesi, H., Feizi, A., & Salem R. A. (2012). بررسی مقایسه‌ای شاخص‌های تدریس اثربخش از دیدگاه اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ارومیه  ]Comparison of teachers and students opinions toward effective teaching standards in urmia university of medical sciences[. Nurs Midwifery J, 9(6).
Mozaffari, N., Mohammadi, M. A., & Dadkhah, B. (2010). ویژگی‌های تدریس اثربخش از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل ]Characteristics of effective teaching from the perspective of Ardabil medical students[. Scientific and Research Journal of the School of Nursing and Midwifery, 12, 62-68.
Najafi kalyai, M., Sharif, F., Jamshidi, N., & Karimi, S. (2011).درک دانشجویان از تدریس موثر در آموزش پرستاری: یک مطالعه کیفی ]Students' perceptions of effective teaching in nursing education: A qualitative study[. IJNR, 5(19), 6-15.
Neeknshaan, Sh., Nasr Esfahani, A. R., Meershaah Jafee, E., & Ansaaree, M. (2010). میزان استفاده استادان از محتوای درسی مناسب برای دانشجویان استعداد درخشان  و عادی ]The extent to which professors use the appropriate course content for gifted and ordinary students[. New Educational Thoughts, 5 (4), 67-90.
Panjehpour, M., & Ataee, N. (2012).مقایسه روش آموزش مساله‌محور با روش استادمحور در تدریس بیوشیمی متابولیسم ]Comparison the effectiveness of problem solving method with lecture-based method in the teaching of metabolic biochemistry[. Iranian Journal of Medical Education, 11(9), 1318-1325.
Poonyakanok, P., Thisayakorn, N., & Digby, P. W. (1986). Student evaluation of teacher performance, Some initial research findings from Thailand. Teaching & Teacher Evaluation, 2(2), 145- 154.
Poushaneh, K., Nobakht, M., & Hoseinzadeh, M. (2019). بررسی تحقق فرصت‌های عادلانه آموزشی در مقطع ابتدایی شهر تهران بر پایه قانون برنامه پنجم توسعه کشور ]The Realization of Equal Educational Opportunities in Tehran Elementary Schools Based On the Law of Fifth National Development Plan[. Journal of Management and Planning in Educational System, 12(2), 157-180. https://doi.org/10.29252/mpes.12.2.157
Raadabadi, M., Sadeghifar, J., Bahadori, M., Dargahi, H., Fourozanfar, F., Hamouzadeh, P., &. Sedigh Marofi, Sh. (2013). عوامل موثر بر تدریس اثربخش از دیدگاه دانشجویان: کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی  ]Prioritizing the Factors Influencing Effective Teaching from the Viewpoint of Students: The Use of Analytical Hierarchy Process (AHP)[. Iranian Journal of Medical Education, 12(11), 817-825.
Rahimi, M., & Azhegh, H. (2010). تاثیر آموزش تکلیف‌محور بر مهارت خواندن و پیشرفت تحصیلی دانشجویان مهندسی در درس زبان تخصصی ]The Impact of TBLT on Mechanical Engineering Students’ Achievement and Reading Comprehension in an ESP Course[. Technology of Education Journal, 5(1), 49-57. https://doi.org/10.22061/tej.2010.312
Rama, S. (2011). Professors performance for effective teaching (Kosovo case). Procedural Social and Behavioral Science, 12, 117- 121.
Ramezani, T., & Dortaj Ravari, I. (2009). بررسی ویژگی‌های یک مدرس اثربخش و عوامل آموزشی موثر بر کارامدی وی از دیدگاه مدرسین و دانشجویان دانشکده‌های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی کرمان ]A study of the characteristics of an effective teacher and educational factors affecting his efficiency from the perspective of teachers and students of nursing schools in Kerman University of Medical Sciences[. Journal of the Center for the Study and Development of Medical Education, 6(2), 139-148.
Ramsden, P., Prosser, M., Trigwell, K., & Martin, E. (2007). University teachers’ experiences of leadership and their approaches to teaching. Learning and Instruction, 17(2), 140-155.
Rasid, N. S. M., Nasir, N. A. M., Singh, P., & Han, C. T. (2020). STEM Integration: Factors Affecting Effective Instructional Practices in Teaching Mathematics. Asian Journal of University Education, 16(1), 56-69.
Roshan, A. R. (2011). بهینه‌یابی ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های دولتی ایران ]Determining the Optimal Capacity for Student Admission among Public Universities in Iran[. IRPHE; 16)4), 97-115.
Safari M., Yazdanpanah, B., Ghafarian H. R., & Yazdanpanah, S. (2006).مقایسه تاثیر تدریس به روش سخنرانی و مباحثه بر میزان یادگیری و رضایت دانشجویان ]Comparing the Effect of Lecture and Discussion Methods on Students` Learning and Satisfaction[. Iranian Journal of Medical Education, 6(1), 59-64.
Sameri, M. (2019). ارائه مدل تدریس اثربخش در دانشگاه: تحلیل دیدگاه استادان ]Effective Teaching Model in University Based on the Faculty Member’s Views[. Management in the Islamic University, 8(1), 183-205.
Schonwetter, D. J., Lavigne, S., Mazurat, R., & Nazarko, O. (2006). Students perceptions of effective classroom and clinical teaching in dental and dental hygiene education. Dental Education, 70(6), 624- 635.
Siamian, H., Bala Ghafari, A., Aligolbandi, K., Reza Nezhad, S. F., Sharifi Nick. M., Shahrabi. A., & Ghazi Zadeh, Z. (2013). ویژگی‌های یک استاد خوب از دیدگاه دانشجویان ]Characteristics of a Good University Lecturer According to Students[. J Mazandaran Univ Med Sci, 22 (96), 106-113.
Sloan, D., Donnelly, M., & Schwartz, R. (1996). The surgical clerkship: characteristics of the effective teacher. Medical education, 30(1), 18- 23.
Strauss, A., & Corbin, J. (2008). اصول روش تحقیق  کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و روش­ها ]Principles of Qualitative Research Methodology: Basic Theory; Procedures and methods[. (B. Mohammadi, Trans.). Institute of Humanities and Cultural Studies.
Talebzade Shoshtari, L., Khamesan, A., & Pourshafei, H. (2017). اسنادهای اساتید موفق در تدریس اثربخش بر مبنای روش بنیادبخشی نظریه ]Attributions of Successful Professors in Effective Teaching based on Grounded Theory Method[. The Journal of New Thoughts on Education, 13(3), 211-228. https://doi.org/10.22051/jontoe.2017.7898.1112
پژوهش های کیفی در علوم رفتاری
دوره 1، شماره 1
تابستان 1401
شهریور 1401
صفحه 29-42

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 21 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 22 خرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار