تدوین بسته آموزشی فرزندپروری باکفایت با رویکرد طرحواره‌درمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه بیرجند

2 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشگاه بیرجند

چکیده

فرزندپروری یکی از مهم‌‌ترین وظایف والدین است که نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری شخصیت فرزندان داشته و پیامد‌‌های درازمدت به دنبال دارد. فرزندپروری باکفایت در مورد حفاظت، حمایت، تأمین متعادل و رضایت‌بخش نیاز‌های کودک است. هدف پژوهش حاضر طراحی بسته‌ آموزشی فرزند‌پروری با‌کفایت با رویکرد طرحواره‌درمانی است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی است. تجزیه و تحلیل اطلاعات با روش تحلیل محتوای کیفی هدایت شده انجام شده است. جامعه و نمونه شامل همه کتب و مقالاتی است که به منظور آشنایی با شیوه و فرایند طراحی بسته آموزشی فرزندپروری باکفایت با رویکرد طرحواره‌درمانی انتخاب و مبنای بررسی و تحلیل اطلاعات قرار گرفت. بسته آموزشی اولیه شامل 7 مولفه کفایت فرزندان، نیاز‌های عاطفی اساسی، دلبستگی ایمن، خود‌گردانی، آزادی در بیان نیازها و هیجان‌های سالم، خود‌انگیختگی، انتظارات واقع‌بینانه طراحی گردید که روش به کار گرفته شده در پژوهش تحلیل محتوای کیفی از نوع تحلیل محتوای کیفی هدایت‌شده است. سپس روایی این بسته آموزشی با استفاده از نظر چهارده استاد متخصص در زمینه موضوع پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. روایی محتوایی و صوری بسته آموزشی با ملاک CVI و CVR به ترتیب معادل 96/0 و 83/0 به دست آمد، لذا مشخص شد این بسته از روایی قابل قبولی برخوردار است. سپس بر این مبنا بسته آموزشی نهایی شامل 7 مؤلفه مذکور در قالب بیست و شش جلسه و هر جلسه شامل سه بخش هدف، تکنیک و تکلیف و به مدت شصت دقیقه تدوین و ارائه گردید. این بسته می‌تواند به والدین در داشتن شیوه فرزندپروری باکفایت کمک کند تا بتوانند نیازهای عاطفی اساسی کودکان‌شان را تأمین کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Designing an adequate parenting education package with a schema-therapy approach

نویسندگان [English]

  • Mohadese Mehrabinia 1
  • Leila Talebzade Shoshtari 2
  • Mohsen Khorshidzade 2
1 Masters Degree in Educational Psychology, University of Birjand
2 Assistant Professor, Department of Psychology, University of Birjand
چکیده [English]

Parenting is one of the most important duties of parents that plays a very important role in shaping the personality of children and has long-term consequences. Adequate parenting is about protecting, supporting, balancing and satisfying the child's needs. The aim of this study is to design an adequate parenting education package with a schema-therapy approach. The present study is applied in terms of purpose. Data analysis was performed by guided qualitative content analysis. The community and the sample include all books and articles that were selected in order to get acquainted with the method and process of designing an adequate parenting education protocol with a schema-therapy approach and were the basis for information analysis. The basic training package was designed to include 7 components of adequate parenting, basic emotional needs, secure attachment, self-control, freedom to express healthy needs and emotions, self-motivation, and realistic expectations. Then, the validity of this educational package was examined using the opinions of fourteen expert professors in the field of research. The content and face validity of the training package with CVI and CVR criteria were 96/0 and 83/0, respectively, so it was found that this package has acceptable validity. Then, based on this, the final training package including the 7 mentioned components in the form of twenty-six sessions and each session including three parts of purpose, technique and task and for sixty minutes was compiled and presented. This package can help parents to have an adequate parenting style so that they can meet the basic emotional needs of their children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Good enough parenting
  • Schema therapy
  • Educational package
  • Parents

مراجع

Abareshi, Z., Tahmasiyan, K., Mazaheri, M. A., & panaghi, L. (2009). تاثیر آموزش برنامه "ارتقای رشد روانی-اجتماعی کودک از طریق بهبود تعامل مادر-کودک" بر خوداثرمندی والدگری و رابطه مادر و کودک زیر سه سال ]The Impact of Psychosocial Child Development Training Program, Done through Improvement of Mother-Child Interaction, on Parental Self-Efficacy and Relationship between Mother and Child under Three[. Journal of Research in Psychological Health, 3(3), 49-58. http://rph.khu.ac.ir/article-1-115-fa.html
Ahmadabadi, Z. N., Bagheri, F., & Salimi Bajestani, H. (2019). اثربخشی برنامه آموزشی فرزندپروری با تاکید بر نظریه انتخاب بر بهبود رابطه والد-فرزندی و رضایت از زندگی مادران ]effectiveness of instructional plan of child-rearing with emphasis on choice theory on improvement of parent-child relationship and life-satisfaction of mothers[. Culture of Counseling Quarterly and Psychotherapy, 10(39), 99-122. https://dx.doi.org/10.22054/qccpc.2019.43869.2168
Arjmandnia, A. A., Ashori, M., & Jalil Abkenar, S. (2017). نگاهی جامع بر برنامه فرزندپروری مثبت: اصول، اهداف، سطوح و محتوا ]comprehensive view to positive parenting program: principle, goals, levels and content[. The Growth of Psychology, 6(2), 35-52. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=308082
Chegini, Y. R., & Rahbar, M. R. (2002). دوره ارتقاء مهارت­های آموزشی مربیان آموزشگاه­های بهورزی: روش­ها و فنون تدریس  ]Course to improve the educational skills of teachers of health schools, teaching methods and techniques .[United Nations Children's Fund.
Dang, S., Sharma, P., & Shekhawat, L. S. (2019). Cognitive schemas among mental health
professionals and other health professionals. Indian Journal of Psychological Medicine, 41(3), 258-265. https://doi.org/10.4103/IJPSYM.IJPSYM_194_18
Falahi, M., & Makvandi, B. (2013). تاثیر آموزش مهارت­های فرزندپروری به والدین بر خودتنظیمی تحصیلی و سازگاری اجتماعی ]The effect of teaching parenting skills to parents on academic self-regulation and social adjustment[. Quarterly Journal of Social Work, 2(27), 10-16. magiran.com/p1307018
Hashemi, N., Ghayour Baghbani, SM., khadivi, Gh., Hashemian Nejad, F., & Ashoori, J. (2016). اثربخشی درمان شناختی رفتاری و طرحواره درمانی بر شادکامی و سلامت روان دانشجویان پرستاری ]The effectiveness of cognitive behavioral therapy and schema therapy on happiness and mental health of nursing students[. Journal of Clinical Nursing and Midwifery, 5(1), 12-22. http://eprints.skums.ac.ir/id/eprint/4930
Jozi, Y., & Khajepor, L. (2016). بررسی الگوهای رایج فرزند­پروری ]Examining common parenting styles[. Psychological and Educational Studies, 2(3), 209-215. http://noo.rs/CTAsK
 Karami, A. (2004). اندازه­گیری هوش کودک ]child intelligence measurement[. Ravansanji.
 Khorasani Zadeh, A., Poursharifi, H., Ranjbaripour, T., Bagheri, F., & Poyamanesh, J. (2019). الگوی ساختاری رابطه بین الگوهای ارتباط والد-فرزند و طرحواره­های ناسازگار اولیه با میانجیگری سبک­های دلبستگی ]Structural pattern of the relationship between parent-child relation patterns and early maladaptive schemas with the mediating role of attachment styles[. Quarterly of Applied Psychology, 13(1), 55-76. https://dx.doi.org/10.29252/apsy.13.1.55
Louis, J. F., & Louis, K. M., D. (2017). فرزندپروری با کفایت (با رویکرد طرحواره­درمانی) نگاهی عمیق به تامین نیازهای عاطفی اساسی و پیشگیری از خشم ]Good enough parenting (with a schema therapy approach) An in-depth look at meeting basic emotional needs and preventing anger[ (M. Mousavi Movahed, Trans.). Arjmand. (Original work published 1963).
Moradi, M., & Faghihi, A. N. (2017). رابطه پیوند والدینی با طرحواره­های ناسازگار اولیه ]Relationship between parental bond and early maladaptive schemas[. The Islamic Journal of Women and the Family, 5(8), 23-43. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=320189
Prochaska, J. O., & Norkeras, J. C. (2006). نظریه­های روان­درمانی (نظام­های روان­درمانی): تحلیل میان نظری ]Theories of psychotherapy (systems of psychotherapy): inter-theoretical analysis[. (Y. Seyed Mohamadi, Trans.). Ravan Publications. (Original work published 1999).
Seyf, A. A. (2016). اندازه­گیری، سنجش و ارزشیابی آموزشی  ]Educational measurement, assessment and evaluation[. Doran.
Taylor, C. D. J., Bee, P., & Haddock, G. (2017). Does schema therapy change schemas and symptoms? A systematic review across mental health disorders. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 90(3), 456-479. https://doi.org/10.1111/papt.12112
Young, J., klosko, J., & Wishar, M. J. (2014). طرحواره­درمانی جلد اول راهنمای کاربردی برای متخصصان بالینی ]Schema Therapy Volume 1: A Practical Guide for Clinical Professionals[. (H. Hamidpor & Z. Andoz, Trans.). Arjmand. (Original work published 1950).
Zabeti, A. S., & Jafari, S. (2018). الگوی ساختاری سبک­های والدگری، طرحواره­های ناسازگار اولیه و خودشیفتگی نوجوانان ]Structural model of parenting styles, early maladaptive schemas and narcissistic personality traits in adolescents[. Journal of Applied Psychology, 12(2), 285-302. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20084331.1397.12.2.7.3
 
پژوهش های کیفی در علوم رفتاری
دوره 1، شماره 1
تابستان 1401
شهریور 1401
صفحه 1-18

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 08 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 29 اردیبهشت 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار