شناسایی شایستگی‌های رهبری دیجیتالی در عصر دیجیتال

خباره, کبری

doi:10.22077/qrbs.2025.8330.1065

شناسایی شایستگی‌های رهبری دیجیتالی در عصر دیجیتال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کبری خباره

استادیار،گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

10.22077/qrbs.2025.8330.1065

چکیده

زمینه: رهبران در عصر دیجیتالی باید خود را با فناوری‌ها و راه‌های ارتباطی جدید تطبیق دهند تا به‌طور مؤثر سازمان‌ها را در عصر دیجیتالی رهبری کنند و این امر مستلزم توسعه مهارت‌ها و شایستگی‌های جدید رهبران می‌باشد.
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی شایستگی‌های رهبری دیجیتالی در عصر دیجیتالی انجام شده است.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، با رویکرد کیفی از نوع مرور روایتی در چهار مرحله شامل: اجرای راهبردهای جستجو، جمع‌آوری اسناد علمی، گزینش و انتخاب و در نهایت تحلیل اسناد علمی، بهره گرفته و بر این اساس 20 سند انتخاب و تحلیل شد. به منظور تحلیل داده‌ها، از روش کدگذاری باز (111کد)، کدهای محوری (6 کد) و در نهایت کد انتخابی که همان شایستگی‌های رهبری دیجیتالی است، استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج پژوهش، شایستگی‌های رهبری دیجیتالی را در 6 بُعد نشان داد که شامل: 1. شایستگی‌های فردی مانند تاب آوری و انعطاف‌پذیری، کنجکاوی، فعال بودن، خودآگاهی، چابکی، یادگیری ‌مادام‌العمر، ابتکار عمل، خودمختاری، آینده‌نگری، 2. شایستگی‌های اجتماعی/بین فردی رهبری دیجیتالی، القای اعتماد، تقویت اعتماد، ارتباطات دیجیتالی، مشارکت و رفتار مساوی با همه، شایستگی فرهنگی و آگاهی فرهنگی، تضمین حفظ حریم خصوصی، پرورش فرهنگ دیجیتال می‌باشد. 3. شایستگی‌های سازمانی رهبری دیجیتالی مانند: پذیرش تغییر، کارآفرینی، تقسیم مسئولیت، داشتن چشم‌انداز دیجیتالی، ادغام فناوری در بافت اجتماعی سازمان، امنیت و انطباق با مقررات، سازماندهی و بسیج منابع برای دستیابی به نتایج اولویت‌بندی شده در زمینۀ دیجیتال، دانش طراحی سازمانی، فرآیندهای اداری و گردش کار، 4. شایستگی‌های مدیریتی شامل: مدیریت پروژه، مدیریت داده‌ها و تصمیم‌گیری مبتنی بر داده، مدیریت تغییر، مدیریت نوآوری، مدیریت ریسک، رهبری و حکمرانی چابک، به اشتراک‌گذاری دانش، مدیریت زمان، مدیریت و تبدیل سازمان در یک بخش عمومی با قابلیت دیجیتالی می‌باشد. 5. شایستگی‌های فناورانه شامل: استفاده از رسانه‌های اجتماعی، رایانش ابری و استفاده از داده‌های بزرگ، مهارت‌های فناورانه، کنترل ابزارها و فناوری‌های دیجیتالی، سواد دیجیتالی، و در نهایت 6. شایستگی‌های شناختی رهبری دیجیتالی شامل: تفکر انتقادی، تفکر سیستمی، توانایی حل مسئله، تفکر عملی، تفکر تحلیلی، هوش دیجیتالی/فناوری، تجزیه و تحلیل داده‌ها، مهارت‌های تحلیلی و هوش رقابتی دیجیتال می‌باشد.
نتیجه‌گیری: در عصر دیجیتال، رهبری و شایستگی‌های رهبری از عناصر کلیدی موفقیت سازمان‌ها و به عنوان یک فرآیند پیچیده سازمانی است که در سال‌های اخیر تحت تأثیر فناوری‌های دیجیتالی قرار گرفته است. لذا نقش رهبران به اقتضای تحولات فناوری‌های دیجیتالی تغییر کرده است و توسعه شایستگی‌های رهبران دیجیتال برای سازمان‌ها به عنوان یک چالش راهبردی تبدیل شده است در نتیجه توصیه می‌شود که سازمان‌ها، توسعه مهارت‌ها و شایستگی‌های رهبری دیجیتالی را برای ایجاد رشد و موفقیت پایدار در اولویت خود قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

روایت‌پژوهی

عنوان مقاله [English]

Identification of Digital Leadership Competencies in the Digital Age

نویسنده [English]

kobra khabareh

Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

چکیده [English]

Background: Leaders in the digital age should adjust themselves to new technologies and ways of communication to lead organizations effectively in this era. This needs leaders to develop new skills and abilities.
Aim: This study was carried out with the aim of identifying the competencies required for digital leadership in the context of the digital era.
Method: The present study is applied in terms of its purpose and follows a qualitative approach based on a narrative review method. It was conducted in four stages: implementing search strategies, collecting scientific documents, selecting and screening the documents, and finally analyzing them. Based on this process, 20 documents were chosen and analyzed. For data analysis, the open coding method (111 codes), axial coding (6 codes), and finally the selective coding-which represents the competencies of digital leadership-were utilized.
Results: The results of the research showed that digital leadership competencies are reflected in six dimensions, which include: 1. Individual competencies, such as resilience and flexibility, curiosity, being proactive, self-awareness, agility, lifelong learning, initiative, autonomy, and future-oriented thinking.2. Social/ interpersonal competencies in digital leadership, including building trust, reinforcing trust, digital communication, participation and equal behavior towards all, cultural competence and cultural awareness, ensuring privacy protection, and fostering a digital culture.
Conclusions: In the digital era, leadership and leadership competencies represent fundamental elements of organizational success. Leadership, as a complex organizational process, has increasingly been influenced by the advent of digital technologies in recent years. Consequently, the role of leaders has evolved in response to these technological advancements, and the development of digital leadership competencies has emerged as a strategic challenge for organizations. Therefore, it is recommended that organizations prioritize the enhancement of digital leadership skills and competencies to foster sustainable growth and long-term success.

کلیدواژه‌ها [English]