تحلیل پدیدارشناختی ادراک نوجوانان تیزهوش کمتر موفق از شیوه‌های والدگری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

یکی از اساسی‌ترین چالش‌های فراروی محققان علاقه‌مند به قلمرو روان‌شناسی تیزهوشی، فهمِ عمیق و بافتاری پدیدة تیزهوشان کمتر موفق، است. موافق با شواهد موجود، در پاسخ به چرایی پدیدة تیزهوشان غیرموفق، در یک تقسیم‌بندیِ کلان، علل فردی از علل بافتی، تمایز می‌یابند. در این پژوهش، محققان با الهام از آموزه‌های نظریة سیستم‌های بوم‌شناختی اجتماعی و با اخذِ رویکردی پدیدارشناختی، با هدفِ اطلاع از نقش عنصر بافتاری شیوه‌های والدگری، تجربة زیستة نوجوانان تیزهوش غیرموفق را دربارة بافت والدگری‌‌شان، مطالعه کردند. 33 دانش‌آموزِ تیزهوش غیرموفق از مدارس سمپاد در دو استان تهران و گیلان، به صورت هدفمند، انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از مصاحبة عمیق، گردآوری شدند. سپس، تحلیل متنی داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه‌ها به کمک رویکردِ پدیدارشناختی توصیفی و با استفاده از روشِ استویک ـ کلایزی ـ کین، انجام شد. نتایج با شمول 9 مضمونِ دگرشفقت‌ورزی در برابر دگرستیزه‌گری، پاسخگویی همدلانه در برابر عدم پاسخگویی همدلانه، مواجه‌گری فعالانه در برابر رویارویی‌های نا‌انطباقی، چند‌جانبه‌اندیشی در برابر تک‌وجهی‌نگری، فرآیندی‌نگری در برابر بازده‌اندیشی افراطی، یادگیری از تجارب منفی در برابر شکست هراسی، تأملی‌نگری در برابر تکانش‌گری، دگرگویی‌های مثبت در برابر دگرگویی‌های منفی و عدم قضاوت‌گری در برابر قضاوت‌گری و 69 زیرمضمون، ادراکِ نوجوانان تیزهوش غیرموفق را دربارة بافت والدگری‌شان، تصویرگری کرد. در مجموع، تعقیبِ رویکردی پدیدارشناختی به فهمِ پدیدة تیزهوشان غیرموفق با تاکید بر مشخصه‌های بافتار والدگری، مجموعه‌ای غنی از دانشی شامل شوندة نشانگرهای چندگانة سازة نوظهورِ و بسیطِ والدگری غیرتوانمندمحور تحصیلی را به مثابة ترکیب ویژه‌ای از رفتارهای والدگری غیرمراقبت‌گر و همچنین مشوقِ سبکِ زندگیِ تحصیلیِ بازدارندة سلامت در نوجوانان، فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A phenomenological analysis of gifted underachievers' perceptions of parenting practices

نویسندگان [English]

  • mahdieh ranjbar nosher 1
  • Omid Shokri 2
  • Jalil Fathabadi 2
1 Tehran- Shahid Beheshti University- Faculty of Psychology and Educational
2 Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran000
چکیده [English]

One of the most fundamental challenges facing researchers interested in the field of gifted psychology is deep and contextual understanding of the phenomenon of gifted underachievers. Based on the available evidence, in response to the question of the existence of gifted underachievers, personal causes are distinguished from contextual causes within a macro-level classification system. In this study, inspired by the principles of socio-ecological systems theory, a phenomenological approach is employed to explore the lived experiences of underachieving gifted adolescents of their parenting context. Thirty-three underachieving gifted students were purposively selected from SAMPAD schools in Tehran and Guilan provinces. The data were collected through in-depth interviews, and textual analysis of the qualitative data obtained form interviews was conducted using a descriptive phenomenological approach and the Stevick-Colaizzi-Keen method. The results included 9 themes, namely “compassion for others vs. criticism of others, empathic response vs. lack of empathic response, active coping vs. maladaptive encounter, multilateralism vs. unilateralism, process-oriented thinking vs. outcome-oriented thinking, learning from negative experiences vs. fear of failure, reflection vs. impulsivity, positive other-talk vs. negative other-talk and non-judgmentalism vs. judgmentalism,  and 69 sub-themes, which all depicted the perception of underachieving gifted adolescents of their parenting context. Overall, adopting a phenomenological approach to understanding the phenomenon of gifted underachievers, while emphasizing the characteristics of parenting context, provides rich knowledge that identifies multiple determinants of the emerging and complex academic non-strength in the educational domain as a special combination of uncaring parenting behavior and motivation for an academic lifestyle which inhibits health in adolescents

کلیدواژه‌ها [English]

  • Giftedness
  • gifted underachievers
  • parenting
  • phenomenology